VUUR en de 12 Heilige Nachten

dinsdag 24 december 2024

Net als er een rustfase, een statische fase, tussen iedere in– en uitademing zit, kent het jaarritme ook een statische fase; die is van de nacht van 24 op 25 dec. tot en met de nacht van 5 op 6 januari. Van januari tot juni is de expansiefase, de inademing, en van juli tot december de contractiefase, de uitademing. 

Deze bijzondere, uitgespaarde tijd in het jaar, kun je ook zien als één lange nacht. De lichtwereld van de geest lijkt dichterbij en intenser aanwezig. Alsof de sluier tussen de zichtbare werkelijkheid en de innerlijke wereld van het licht even wordt ‘weggetrokken’. Juist als het daglicht zich heeft weggetrokken, ontstaat er ruimte voor het licht van binnenuit, vanuit de wereld van de nacht. De twaalf nachten zijn bij uitstek geschikt voor bezinning, reflectie en bewuste verbinding met de lichtwereld van de geest. Waarin andere vorm van luisteren, een verdiept luisteren, naar wat daar klinkt, kan worden geoefend.

Op kerstnacht, 24/25 december, treedt er rust in en wordt het stil tot 6 januari. Tijdens die stilte gebeurt er ogenschijnlijk niets en toch ontstaat daar de nog ongeboren blauwdruk die het komende jaar vorm zal gaan aannemen. Het is de “tijdloze periode” van het jaar die door de oude volkeren gezien werd als een inwijdingsperiode waarin de basis voor het komende jaar gelegd wordt. Een aantal geestelijke stromingen hebben het over “de twaalf Heilige Nachten”. Jaap Voigt en Saskia Kalff noemen het de “twaalf Heilige Etmalen” omdat er overdag uiteraard ook het één en ander gebeurt. Voor het gemak houd ik bij de nachten.

De 12 nachten hebben te maken met het gelijkschakelen van de kalenders van een zonnejaar en een maanjaar. Na 12 maancyclussen zijn er (29,5 x 12=) 354 dagen verlopen. Om het aantal dagen van de 12 maancyclussen (=354) te laten overeenstemmen met het aantal dagen in een zonnejaar (=365), moeten (365-254)= 11 dagen worden toegevoegd. Bij deze 11 dagen horen twaalf nachten. Vandaar de twaalf nachten.

Van oudsher staat de tijd tussen Kerstmis en Driekoningen bekend als een tijd waar dromen beter onthouden kunnen worden. Deze tijd werd vroeger wel de ‘tijd tussen de jaren’ genoemd. Die tijd kreeg oorspronkelijk geen datum. Deze 12 nachten na Kerstmis waren dus geen tijd, maar ruimte.

VUUR speelt een belangrijke rol in de volksgebruiken die met de Heilige nachten samenhangen. Elementen uit de VUURgebruiken zijn de brandstapel, de fakkelloop, het Joelblok, de Essen takkenbos, ronddraaien of wegslingeren van brandende voorwerpen en de rooknachten. De bedoeling van deze VUURrituelen is om de zon over zijn dode punt te helpen. Het rad moet weer aan het rollen gebracht worden.

Er is veel aan rituelen te vinden om de 12 Heilige Nachten te vieren. Voor mij werkt het om alle nachten op mijn dromen te gaan letten. Ik heb een heel mooi schetsboek aangeschaft, dat ik gebruik om de dromen niet te vergeten. Vanavond, 24 december, open ik mijn boek.

Doe je mee? Wat wordt jouw thema?

Aho!